Τα πολύτιμα μέταλλα είναι μια σημαντική ομάδα υλικών στην οδοντιατρική, λόγω της ευκολίας χρήσης τους, της αναγνωρισμένης σταθερότητάς τους στο ανθρώπινο στόμα, της εξαιρετικής συμβατότητας, των ευνοϊκών μηχανικών και φυσικών ιδιοτήτων και της εφαρμογής τους στην κεραμομεταλλική συγκόλληση. Τα περισσότερα μέταλλα που χρησιμοποιούνται στην οδοντιατρική έχουν τη μορφή κραμάτων ή μιγμάτων ενός ή περισσοτέρων μετάλλων. Τα κράματα είναι πλεονεκτικά σε σύγκριση με τα καθαρά μέταλλα σε φυσικές και μηχανικές ιδιότητες λόγω της μηχανικής της βέλτιστης επιρροής από κάθε συστατικό.
Τρία τριμερή συστήματα πολύτιμων μετάλλων παρέχουν τη βάση για τα περισσότερα από τα εμπορικά επιτυχημένα κράματα: Au-Ag-Cu (χρυσός, άργυρος, χαλκός), Pd-Ag-Cu (παλλάδιο, άργυρος, χαλκός) και Au-Pt-Pd (χρυσός, λευκόχρυσος, παλλάδιο). Παράγοντες όπως η σκληρότητα, η συμπεριφορά τήξης, η διαστολή του δέρματος, το χρώμα, η δυνατότητα χύτευσης, η αμαύρωση, η διάβρωση και η βιοσυμβατότητα σχετίζονται με αυτά τα τριαδικά συστήματα.
Α. Χρυσός
Πηγή: verywellhealth.com
Αν και έχουν εισαχθεί νέα πολύτιμα κράματα τις τελευταίες δεκαετίες, συχνά για λόγους οικονομίας, τα κράματα με βάση τον χρυσό παραμένουν δημοφιλής επιλογή. Η εισαγωγή πρόσθετων μετάλλων στον χρυσό αυξάνει τη χρησιμότητα, αλλάζοντας τις ιδιότητες του κράματος μέσω της δημιουργίας στερεών διαλυμάτων, ιζημάτων και πολλαπλών φάσεων ή μέσω ελέγχου του μεγέθους των κόκκων. Η προσθήκη μόνο 10% χαλκού στον χρυσό έχει ως αποτέλεσμα τετραπλάσια αύξηση της αντοχής σε εφελκυσμό και παρόμοια αύξηση της σκληρότητας. Η ποσότητα χρυσού σε ένα κράμα μπορεί να εκφραστεί με τον αριθμό καρατίων ή τους βαθμούς καθαρότητας του χρυσού.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τη γενική πεποίθηση ότι η εκτεταμένη χρήση του χρυσού στην αποκαταστατική οδοντιατρική οφείλεται σε αισθητικούς λόγους, η πραγματικότητα διαφέρει. Στις νεότερες τεχνικές μάλιστα, όπου δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο αισθητικό αποτέλεσμα, χρησιμοποιούνται συχνά οι όψεις πορσελάνης.
Οι λόγοι λοιπόν, που καθιστούν το χρυσό και τα κράματα που βασίζονται σε αυτόν ως βασικές επιλογές για την αποκαταστατική οδοντιατρική, συμπυκνώνονται στο ότι οι μοναδικές ιδιότητες του χρυσού του επιτρέπουν να αντέχει στο σκληρό περιβάλλον του στόματος. Ο χρυσός είναι τελείως αδρανής για κάθε χημεία του σώματος, οπότε το σάλιο και τα ένζυμα του στόματος δεν θα το διαβρώσουν. Επιπλέον, η ελατότητά του επιτρέπει τέλεια τοποθετημένες στεφάνες που ταιριάζουν με τις επιφάνειες ζεύξης των άλλων δοντιών του στόματος. Αυτή η χρήση περιλαμβάνει κυρίως, τις παραδοσιακές αποκαταστάσεις (σφραγίσματα και γέφυρες από χρυσό).
Β. Παλλάδιο
Πηγή: malangapalladium.weebly.com
Το παλλάδιο είναι ένα κοινό συστατικό σε πολλά πολύτιμα οδοντικά κράματα. Αυτό το μέταλλο διαδόθηκε ως υποκατάστατο χαμηλού κόστους του χρυσού. Ωστόσο, οι διακυμάνσεις της αγοράς αύξησαν δραματικά το κόστος του. Το παλλάδιο έχει λευκό χρώμα και έχει πυκνότητα περίπου 60% από εκείνη του χρυσού. Επιπλέον, έχει υψηλότερη θερμοκρασία τήξης από τον χρυσό, αλλά μπορεί να απορροφήσει αέριο υδρογόνο όταν θερμανθεί, με αποτέλεσμα ανεπιθύμητες ιδιότητες. Το παλλάδιο έχει την ασυνήθιστη ιδιότητα να απορροφά σχεδόν 900 φορές τον όγκο του σε αέριο υδρογόνο και χρησιμοποιείται στη βιομηχανία ως μέσο καθαρισμού του υδρογόνου. Επίσης, χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες, σε ορισμένα είδη οδοντικών αμαλγαμάτων για την αύξηση της ανθεκτικότητάς τους και τη βελτίωση της λάμψης στο αποτέλεσμα των εργασιών αποκατάστασης.
Γ. Λευκόχρυσος (Πλατίνα)
Η πλατίνα χρησιμοποιείται ως παράγοντας κράματος για διάφορους τύπους οδοντικών προθεμάτων και οδοντιατρικού εξοπλισμού. Είναι ένα φωτεινό λευκό μέταλλο που χαρακτηρίζεται από υψηλή σκληρότητα και πυκνότητα. Η πλατίνα έχει υψηλό σημείο τήξης και αντιστέκεται στην οξείδωση σε υψηλές θερμοκρασίες. Σε μορφή αλουμινόχαρτου, χρησιμοποιείται ως υπόστρωμα για την πυκνότητα πορσελάνης, επειδή έχει συντελεστή θερμικής διαστολής παρόμοιο με την πορσελάνη και θερμοκρασία τήξης υψηλότερη από τη θερμοκρασία τήξης πορσελάνης. Όταν εμπεριέχεται σε κράμα με μέταλλα που έχουν χαμηλότερη θερμοκρασία τήξης, όπως ο χρυσός, το προκύπτον κράμα μπορεί να είναι συμβατό με την κεραμομεταλλική συγκόλληση. Η υψηλή σκληρότητα προσδίδει εξαιρετική αντοχή στη φθορά και είναι ένα κοινό συστατικό σε προσθετικά εξαρτήματα ακριβείας. Αν και τα ευγενή κράματα έχουν γενικά επιθυμητή βιοσυμβατότητα, ορισμένες αναφορές έχουν εμπλέξει την πλατίνα, μαζί με το παλλάδιο, σε ανεπιθύμητες βιολογικές αντιδράσεις, όπως υπερευαισθησία. Ωστόσο, τα στοιχεία υποστηρίζουν έντονα τη συνεχιζόμενη χρήση και των δύο μετάλλων στην οδοντιατρική.
Δ. Άργυρος (Ασήμι)
Το ασήμι χρησιμοποιείται επίσης στην αποκαταστατική οδοντιατρική για την παρασκευή αμαλγάματος για σφραγίσματα. Αντιδρά με σουλφίδια, αλογονίδια και φωσφορικά άλατα, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την αμαύρωση της επιφάνειάς του. Επιπλέον, το ασήμι σχηματίζει στερεά διαλύματα με χρυσό και παλλάδιο, γεγονός που βελτιώνει τις ελλείψεις του καθαρού μετάλλου για αντοχή στη διάβρωση και ελαστικότητα, ενώ θεωρείται λευκαντικό στοιχείο για το χρώμα των οδοντικών κραμάτων. Ωστόσο, ορισμένα κράματα αργύρου που χρησιμοποιούνται για τη συγκόλληση κεραμομεταλλικών, ειδικά με το παλλάδιο, θεωρούνται “πράσινες” πορσελάνες, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα μια πιο κιτρινωπή εμφάνιση. Είναι επίσης απαραίτητο για την παρασκευή φθοριούχου ασημένιας διαμίνης, το οποίο είναι ενεργό συστατικό σε τοπικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη της τερηδόνας και τη θεραπεία της υπερευαισθησίας των δοντιών.
Η αξιολόγηση των πολύτιμων κραμάτων που υπάρχουν στην οδοντιατρική αγορά υποδηλώνει και πληθώρα βασικών συνδυασμών που διατίθενται για επιλογή. Και επειδή πολλοί αγνοούν τί είναι τα οδοντιατρικά μέταλλα και την σημαντική τους αξία, η Κεντρική Αγορά Χρυσού διαθέτει την εμπειρία και την τεχνογνωσία, ώστε να προχωρήσει στην αξιολόγησή τους, χάρη στους εξελιγμένους φασματογράφους που υπάρχουν στα καταστήματά της.
Έτσι, απευθυνόμενοι σε επαγγελματίες του κλάδου, αλλά και ιδιώτες που έχουν στην κατοχή τους πολύτιμα οδοντιατρικά μέταλλα σε οποιαδήποτε μορφή, μπορούμε να εγγυηθούμε μια σωστή και εμπεριστατωμένη εκτίμηση των οδοντιατρικών κραμάτων σας, καθώς και την δυνατότητα να αξιοποιήσετε αυτά τα πολύτιμα μέταλλα (χρυσός, παλλάδιο, πλατίνα ή ασήμι) λαμβάνοντας τις πιο ανταγωνιστικές τιμές της αγοράς.